Duurzaamheid in de wijngaard

Precies tien jaar geleden verkocht Arno Claessens zijn aandelen in zijn technisch onderhoudsbedrijf en begon hij met zijn vrouw Josje aan een nieuw avontuur: wijngoed Raar Saint Remi, precies op het hoogste punt van buurtschap Raar. Het stel bouwde een huis met op de flanken van de Raarberg zo’n drie hectare wijndruiven. Alles zo duurzaam en groen mogelijk.

De druivenstokken staan er mooi bij deze zonnige ochtend in augustus, maar schijn bedriegt. ‘Dit wordt geen best jaar’, weet Arno als hij naar de spaarzame trosjes wijst. ‘De vorst in april heeft veel bloesem vernield, de zomer was erg nat en het aantal zonne-uren valt tegen. Ik ben blij als we de helft van vorig jaar halen. Ik vind het vooral vervelend als we onze vaste afnemers niet zouden kunnen bedienen. Limburgse wijnen zijn erg gewild, het is een serieuze bedrijfstak geworden. Ook Saint Remi staat steeds vaker op de kaart. Dan wil je wel continuïteit. Maar ja, de natuur heb je niet in de hand. Na het plukken maken we de balans op.’

Serieus

De inmiddels 64-jarige Meerssenaar ligt er niet wakker van. Als ondernemer in de energiebranche kende hij pieken en dalen, maar na de overdracht van zijn bedrijf is het wijngoed nog altijd meer hobby dan commerciële noodzaak. Toch? ‘Nou, de laatste jaren is het een stuk serieuzer geworden. We hebben inmiddels nog percelen op twee andere plekken in Limburg en in Duitsland. Komend jaar planten we in Meerssen nog een perceel aan. In totaal gaan we dan over de vijf hectare. Wijn maken betekent ook investeren. Eerst in de planten zelf natuurlijk die pas na drie jaar een eerste oogst opleveren. In machines en apparatuur, in vaten, in koeling, in onderhoud, in marketing. We doen zoveel mogelijk zelf, inclusief het bottelen en verpakken. Er komt heel veel bij kijken, zeker als je goede kwaliteit wilt leveren. En dat doen we. We zijn in de leer gegaan bij een Duitse wijnbouwer in Rhein-Hessen en inmiddels hebben we een breed assortiment verschillende wijnen plus een eigen port en calvados. Pure hobby zou ik het niet willen noemen. Het is ook ondernemerschap en ook weer de basis van onze plannen om Meerssen een als een regionaal wijncentrum neer te zetten. Met diverse wijnroutes en hopelijk een bezoekerscentrum in het voormalige pand Hennekens aan de Bunderstraat. Meerssen kan wel weer wat reuring gebruiken als je ziet wat aan winkels verdwijnt.’

Rode draad

Een serieus bedrijf dus, maar nog altijd met duurzaamheid als rode draad. ‘Het huis destijds hebben we laten bouwen met grondstoffen uit de regio, optimaal geïsoleerd en heel energiezuinig. Met meteen 75 zonnepanelen, ledverlichting, batterijen voor energieopslag, warmtepompen en een grijswater-circuit. Voor de wijngaard hebben we bassins aangelegd zodat we altijd voldoende regenwater hebben in droge periodes. Natuurlijk gebruiken we geen bestrijdingsmiddelen die de natuur op welke manier dan ook zouden kunnen aantasten. De regels op deze plek zijn heel streng, omdat we boven een waterwingebied zitten. Dat was ook de reden dat we niet mochten boren om een installatie met aardwarmte aan te leggen. Dat hadden we eigenlijk het liefste gedaan, omdat je dan het hele jaar door duurzame warmte en koude gebruikt. Nu is het toch zo dat we in de winter onvoldoende zonnestroom opwekken om alles te laten draaien en te verwarmen.’

Windturbine

Aardwarmte was een brug te ver, maar daarmee is voor Arno de kous niet af. Volgend jaar hoopt hij een heuse windturbine in gebruik te nemen. Hij wandelt naar een bosje aan de rand van zijn domein. ‘Voel je het? Hier is altijd een luchtstroom uit het westen vanuit het Maasdal. Het bosje vormt een soort tunnel die de luchtstroom versterkt. Dáár komt de turbine. Volgens de laatste berekeningen moet die vier kilowatt per uur opleveren. Niet zo veel, maar ruim voldoende om al onze huishoudelijke apparatuur te laten draaien, plus verlichting. Het is een stapje. Daarnaast hebben we onlangs een nieuw batterijsysteem aangeschaft om elektriciteit op te slaan. Ons zwembad verwarmen we in de zomer met een lucht-warmtepomp, warmte die we in de winter weer onttrekken. Uiteindelijk willen we zelfvoorzienend zijn en geen stroom meer afnemen van het net en ook niet terugleveren. Terugleveren in de zomer zorgt voor een disbalans, omdat er dan meer dan voldoende groene stroom uit wind en zon beschikbaar is die je eigenlijk in de winter nodig hebt. Opslag is de sleutel naar de energietransitie. Alleen dan heb je ook genoeg in de winter.’

Waterstof

We moeten massaal aan de batterijen? Arno schudt het hoofd. ‘Nee’, klinkt het beslist, ‘dat is niet de oplossing. Batterijen zijn duur en milieuonvriendelijk om te produceren. Bovendien slijten ze snel. Let op mijn woorden: dat gaat de elektrische auto de kop kosten. Batterijen zijn hooguit geschikt en nodig als korte buffer. Ik geloof veel meer in waterstof als nieuwe energiebron. Waterstof is vrij eenvoudig te maken. En ja, het kost veel energie, maar die heb je juist in de zomer volop uit zonnepanelen en het hele jaar uit windmolens. Waterstof is de toekomst.’

Graag zou Arno een experimentele waterstofinstallatie een plek geven op wijngoed Saint Remi. ‘Regelgeving staat dat nog in de weg, helaas. Maar het is een kwestie van tijd. Ik voorzie op de langere termijn waterstoffabriekjes op wijkniveau. De huidige gasleidingen zijn makkelijk geschikt te maken voor waterstof. Voor de cv-ketel en het fornuis, later de auto op waterstof. Ik weet het, nu focust iedereen op warmtepompen en batterijen, maar volgens mij is waterstof het beste alternatief.’

Glas wijn

Josje en Arno Claessens delen hun visie op duurzaamheid en concrete uitwerking op hun wijngoed Saint Remi graag tijdens de Duurzame Wonen Route. ‘Inclusief een lekker glas wijn’, belooft Josje. ‘Duurzaamheid en goed leven gaan hand in hand.’